since 1995
Zobacz drzewo genealogiczne Piastów
Urodził się 25 lipca 1016 jako syn Mieszka II i Rychezy wnuczki cesarza Ottona II, a siostrzenicy cesarza Ottona III. Na chrzcie otrzymał drugie imię Karol na cześć Karola Wielkiego, który był przodkiem jego matki Rychezy. Po ukończeniu 10 lat w 1025 roku Kazimierz rozpoczął naukę u benedyktynów w Krakowie. Dało to podstawę do twierdzeń, że przeznaczony był do stanu duchownego lub zakonnego. Po dojściu do władzy Bezpryma i ucieczki Mieszka II do Czech w 1031 roku wraz z matką uchodzi do Niemiec. W 1034 Kazimierz powraca do kraju i obejmuje rządy jako książę. Na koronację nie zezwolił cesarz Konrad II. Nie chcieli tego także miejscowi możnowładcy.
Kazimierz syn Mieszka II był jedynym następcą tronu pozostawionym przez zmarłego Mieszka II. Skutkowało to eliminacją sporów dynastycznych. Gdy obejmował władzę, kraj znajdował się w kryzysie spowodowanym najazdem sąsiadów, okrutnymi rządami Bezpryma i buntami poddanych. Sytuację pogarszał jeszcze fakt całkowitego usamodzielnienia się Mazowsza pod rządami byłego cześnika Miecława (Masława). Niewiele wiadomości przetrwało o pierwszych latach panowania Kazimierza. Z kroniki Galla Anonima wynika, że Kazimierz nie był w stanie opanować separatyzmu mazowieckiego i na domiar złego napotkał na bunt wielu możnych. W 1037 roku doszło do otwartego ich buntu i powstania ludowego, co doprowadziło do wygnania z kraju księcia Kazimierza przez możnych. Książę udał się na Węgry, gdzie został więźniem króla Stefana. Po raz pierwszy państwo polskie pozbawione zostało panującego monarchy, co sprawiło że stało się ono łatwym celem dla sąsiadów. Pierwszym, który wykorzystał ówczesną sytuację w Polsce był książę czeski Brzetysław I. W 1038 roku najechał Małopolskę i Wielkopolskę. Prawdopodobnie splądrował Kraków, zajął i splądrował główne grody Wielkopolski i zniszczył katedrę gnieźnieńską, zabierając zarówno bogate wyposażenie, jak i relikwie świętego Wojciecha i Pięciu Braci Męczenników. Brzetysław I po złupieniu Wielkopolski, oderwał od Polski Śląsk i Małopolskę. Napad oraz powstanie z 1037 r. doprowadziły do upadku administracji kościelnej. Doprowadziło to też prawdopodobnie do usamodzielnienia się Pomorza Wschodniego, chociaż mogło to się stać wcześniej za czasów poprzedniego kryzysu związanego z panowaniem Bezpryma. Napad Czechów na Polskę i jego złupienie zaniepokoił cesarza Niemiec Henryka III.
Dzięki poparciu Niemiec Kazimierz w 1039 roku wrócił do kraju z 500 ciężkozbrojnych rycerzy niemieckich, jako wsparcie militarne od cesarza Niemiec. Cesarz obawiał się zbytniemu wzrostowi potęgi Brzetysława I. Pomocy udzielił również książę ruski Jarosław Mądry, którego siostra Dobroniega około 1041 roku została żoną Kazimierza. Przy pomocy wojsk niemieckich i ruskich Kazimierz przybył do Wielkopolski i w 1040 roku dokonał ataku na Śląsk. W wyniku decyzji podjętych w Ratyzbonie w obecności cesarza w 1041 roku Brzetysław I zrzekł się wszystkich ziem polskich z wyjątkiem części Śląska. Książę Kazimierz nie zrezygnował ze Śląska i 1050 roku ponownie uderzył na tę część Śląska, która została przy Czechach i ostatecznie je zajął. W wyniku skargi Brzetysława I do cesarza Henryka, na zjeździe w Kwedlinburgu Śląsk pozostał przy Polsce, a Kazimierz zobowiązał się płacić Czechom coroczny trybut w wysokości 500 grzywien srebra i 30 grzywien złota.Ponieważ Gniezno zostało bardzo zniszczone przez Czechów, siedzibą księcia a więc stolicą państwa stał się Kraków.
Wcześniej w 1047 roku Kazimierz, przy wsparciu zbrojnym Jarosława, zaatakował Mazowsze i pokonał Miecława, który zginął i Mazowsze oraz Pomorze Gdańskie zostały włączone do Polski. Wystarczyło dziesięć lat aby dźwignąć Polskę z upadku i odzyskać Małopolskę, Śląsk, Mazowsze i Pomorze Gdańskie.
Sukcesom militarnym towarzyszyła odbudowa administracji cywilnej i kościelnej. W 1046 roku odnowił biskupstwo krakowskie, Nowym biskupem został mnich Aron. W 1051 roku odnowione zostało biskupstwo wrocławskie z siedzibą w Ryczynie, podporządkowane prawdopodobnie zwierzchnictwu metropolity magdeburskiego. Biskupem wrocławskim został Hieronim. Nie udało się odnowić arcybiskupstwa gnieźnieńskiego. Kazimierz zapoczątkował nadawanie rycerzom ziemi zamiast utrzymywać stałą drużynę wojów.
Kazimierz zmarł 19 marca 1058 roku w Poznaniu i został pochowany w katedrze Świętych Apostołów Piotra i Pawła. W czasie swojego osiemnastoletniego panowania, doprowadził do przywrócenia państwowości polskiej i zostawił je w
takich granicach jak za czasów Mieszka II. Za te niezwykłe starania o odbudowę państwa zyskał przydomek Odnowiciel. Pozostawił po sobie trzech synów (czwarty Otto zmarł nie przeżywszy jednego roku) i jedną córkę późniejszą
królową Czech.
Roman Grzybowski
English
